HZ İLYAS

Müfessirlerin ekserisi, bunun İsrailoğullarına gönderilen bir peygamber olduğu ve Musa (a.s)'nın kardeşi Harun (a.s)'un soyundan gelen İlyas b. Yasin olduğu hususunda ittifak etmişlerdir. Hz. İlyas (a.s.), Yâsîn b. Finhâs b. Ayzâr b. Harun b. İmran'ın oğludur. Yüce Allah Hz. İlyas (a.s.)'ı, Hızkîl (Hazkiyel) (a.s.)'den sonra İsrailoğulları'na peygamber olarak göndermiştir.

O zaman İsrailoğul­ları, "Bal" denen bir puta tapıyorlardı. Hz. İlyas onları, Allah'ı birlemeye davet etti ve kendilerini, başkasına kulluk etmekten sakındırdı.

Baal, Başta Ken^!anîler olmak üzere eski Yakındoğu topluluklarının çoğunda tanrı ismi olarak kullanılan bir kelimedir. Ken'an ülkesinde bereket verme, yağmur yağdırma, verimli kılma fonksiyonlarına sahip bir tanrı olarak kabul ediliyordu. Önceleri soyut bir tanrı olarak tasavvur edilen Baal'in, zamanla boğa şeklinde temsil edilip putlaştırıldığı bildirilmektedir. Ba'l kelimesi fasih arapçaya İslam öncesinde girdi. Bir şeyin sahibi ve kocası anla­mını aldı. Bu kelime Kur'anın birçok ayetlerinde koca anlamında kullanılmıştır. Şu anda Lübnan'da bulunan "Ba'lbek" şehri adını buradan almaktadır.

İbn İshak ve başkaları şöyle demişlerdir: Yuşa'dan sonra İsrailoğullarının işlerinden sorumlu olan kişi Kahb b. Yukanna idi. Sonra Hazkiyel geldi. Yü­ce Allah peygamber Hazkiyel in canını aldıktan sonra İsrailoğullan arasında çok büyük olaylar meydana geldi Allah'ın ahdini unuttular ve onu bırakıp putlara taptılar. Yüce Allah onlara İlyas’ı peygamber olarak gönderdi. Elyesa' da ona uydu ve ona iman etti.

İsrailoğulları ona karşı serkeştlik edince, İsrailoğullarının sıkıntılarından yana kendisini rahata kavuşturması için Rabbine dua etti. Ona: Şu, şu günü filan yere çık. Senin karşına ne çıkarsa ona bin ve ondan çekinme. Elyesa' ile birlikte çıktı. Elyesa' ona: Ey İlyas! Bana ne emredersin? dedi. Oldukça yüksekten ona üzerindeki elbiseyi attı. Bu da onun Elyesa'ı İsrailoğullarına yerine geçmek üzere halife tayin etmiş oldu­ğunun alameti idi. İşte onun (dünyada) son görünmesi bu olmuştu.

Yahudi ve Hıristiyan kültüründe İlyâs'ın ölmediği, bedeni ve ruhuyla semaya yükseltildiği kabul edilmektedir. Ahd-i Atik'in sonunda Tanrı'nın "dünyayı lanetle vurmaması için" İlya'nın (İlyâs) tekrar dünyaya gönderileceği bildirilmektedir. Bu nedenle yahudiler ve daha sonra hıristiyanlar, semaya çekilen İlyâs'ın tekrar dünyaya döneceğine inanmışlardır. İlyas (as) Meleklerle birlikte uçtu. Böylelikle o hem insan melek, hem semavi ve arzi bir varlık oldu. Hz. Yahya'nın beklenen İlyâs olduğuna inanlar da olmuştur.   İlyâs'ın halen hayatta olduğuna dair Kur'an'da ve hadislerde bilgi yoktur. İsrâiliyât türü rivayetlerde bu yönde açıklamalar bulunmakla birlikte âlimlerin çoğu İlyâs'ın öldüğü kanaatindedirler.

Kimi ilim adamı da şöyle demiştir: Hastalanmış ve ölümü hissetmişti. Bu­nun üzerine ağladı. Yüce Allah ona: Niçin ağlıyorsun? Dünyaya tutkun do­layısıyla mı? Ölümden çekindiğin için mi? Ateşten korktuğun için mi? diye sor­du. Hayır, dedi, izzetin hakkı için bunlardan hiçbirisi dolayısıyla değil. Be­nim ağlayıp sızlanmam benden sonra sana hamdedecekler, seni övüp dura­cakları halde benim sana artık hamdetme imkanını kaybetmiş olacağımdandır. Benden sonra zikredenler seni anacak, ben seni anmayacağım. Oruç tutanlar oruç tutacak, ben tutamayacağım. Namaz kılanlar namaz kılacak, ben kılamayacağım. Bunun üzerine ona şöyle denildi: Ey İlyas! İzzetim hakkı için seni, Beni kendisinde hiçbir kimsenin anmayacağı bir vakit gelinceye kadar erteleyeceğim. Bundan kasıt da kıyamet günüdür.

Konuyla ilgili ayetler

           

            Enam 84

            84. Biz ona İshak ve Ya'kub'u da armağan ettik; hepsini de doğru yola ilettik. Daha önce de Nuh'u ve onun soyundan Davud'u, Süleyman'ı, Eyyûb'u, Yûsuf u, Musa'yı ve Harun'u doğru yola iletmiştik. Biz, iyi davranan­ları böyle mükâfatlandırırız.

            Saffat 123-132

123. Kuşkusuz İlyâs da elçilerimizden biriydi.

124. Kavmine, "Sakınmaz mısınız!" dedi;

125-126. "En güzel yaratanı, sizin de geçmişteki atalarınızın da Rabbi olan Allah'ı bırakıp Baal'e mi taparsınız!"

127-128. Ama onu yalancılıkla suçladılar. Bu yüzden, Allah'ın samimi kulları dışında, onlar mutlaka cehenneme konulacaklar arasında olacaklar.

129-130. Onun hakkında, "İlyas'a selâm olsun!" ifadesini sonradan gelen kuşaklar arasında devam ettirdik.

131. İşte iyileri biz böyle ödüllendiririz.

132, Çünkü o bizim mümin kullarımızdandı